Zeevetmuur

Zeevetmuur (Sagina maritima) is een vaak opvallend koperrood gekleurde eenjarige plant die met kleine gele bloempjes bloeit in de voorzomer. Zeevetmuur kan zich op twee manieren ontwikkelen: de hoofdstengel groeit normaal uit en krijgt weinig zijstengels of de hoofdstengel blijft kort en vormt een rozet waaruit zich naar alle kanten naar boven groeiende zijstengels ontwikkelen. Vanaf de kusten van Noord-Afrika tot die van noordelijk Noorwegen kun je, in theorie, zeevetmuur aantreffen, maar in Nederland is hij slechts algemeen in het Zeeuwse Deltagebied en op de Waddeneilanden. Dat hij ook nog sporadisch voorkomt aan de Friese IJsselmeerkust is een overblijfsel van de getemde zilte Zuiderzee.

Zeevetmuur kunnen we op Vlieland buitendijks aantreffen, voornamelijk tussen de basaltblokken van de naar de Waddenzee gekeerde dijken. Het is een standplaats die regelmatig bloot staat aan uitdroging waardoor de zoutconcentratie ter plaatse sterk kan oplopen. Dát is een perfecte standplaats voor zeevetmuur.
Het eerste deel van de wetenschappelijke naam, Sagina, is van Latijnse oorsprong waar het 'vet' of 'vettig' betekent. Het lijkt dan ook een soort vetplant. Het tweede deel, maritima, zijn we natuurlijk al een aantal malen eerder tegengekomen en het betekent 'van de zee' in het Latijn, want mare is 'zee'.

De Waddeneilanden waren in vroeger tijden niet zo geschikt voor toerisme als nu het geval is. Vlieland was in de achttiende eeuw niet meer dan een zandplaat waar bewoners nauwelijks in staat waren om stand te houden. Bovendien 'wandelde' Vlieland ook nog eens in zijn geheel in oostelijke richting met als gevolg dat het dorp Vlieland aan de zee moest worden opgegeven. Vandaar dat het huidige dorp nu Oost Vlieland heet om het te onderscheiden van het dorp dat ooit aan de westkant van het eiland heeft gelegen. Een geval van: de zee geeft en de zee neemt.

De hongerige schapen van de eilanders konden zich gelukkig te goed doen aan het voedzame zeevetmuur. Vroeger werd zeevetmuur gebruikt tegen wondroos. In de folklore wordt ook gemeld dat, wanneer een koe van zeevetmuur had gegeten, het beest daarmee ook het kalf, de melk en iedereen die daarna de melk dronk beschermde. Na onderzoek is gebleken dat het geslacht Sagina een paar unieke stofjes bevat met de naam phytoecdysteroïden. Dat is een plantaardige vorm van steroïden, die de plant zelf aanmaakt om vraat van hongerige insecten tegen te gaan. Het is een exacte kopie van het hormoon dat insecten (en kreeften) gebruiken bij het vervellingsproces waarbij ze hun exoskelet afwerpen. Wanneer insecten dit stofje binnenkrijgen wordt dat proces verstoord, zullen ze gewicht verliezen en kunnen zelfs uiteindelijk sterven.