Wateraardbei

Nee, de wateraardbei (Potentilla palustris) is geen familie van de aardbei, maar is liefdevol opgenomen in de grote rozenfamilie. Het is een overblijvende plant, die tussen de 30 en 60 centimeter hoog zal worden. Onder de juiste omstandigheden kan hij grote vegetaties gaan vormen. Om voldoende vocht en voeding aan te kunnen boren heeft de wateraardbei een omvangrijk stelsel van horizontale, roodbruine wortelstokken, waarmee zij in het water 'zweeft'. Ook kan deze vochtminnende plant over mos of over de grond kruipen. Het zal dus niemand verbazen dat de wateraardbei groeit in ondiep, voedselarm water en is gevoelig voor verandering van zijn eigen persoonlijke milieu.

[Foto: Wilde planten op Texel]

De prachtige bloem van de wateraardbei is donkerbruinig en neigend naar purper. Kenners noemen het de kleur van gestold bloed. De bloembodem zwelt na de bloei op, zodat een vrucht ontstaat die op een aardbei lijkt. Daarmee houdt de vergelijking op omdat hij niet sappig is en ook nergens naar smaakt.

Het eerste deel van de wetenschappelijke naam, Potentilla, is afkomstig uit het Latijn, waar potens 'krachtig' of 'machtig' betekende. Hetzelfde woord is nog in het Nederlands te herkennen als 'potent'. Het tweede deel, palustris, is ook al van Romeinse oorsprong en daar betekende palus 'moeras'.

De wateraardbei houdt, zoals hierboven al is gemeld, van vochtige en voedselarme omstandigheden en waar kan hij die beter vinden dan op de Waddeneilanden met zoveel verschillende microklimaatjes. In heel Nederland is deze plant een zeldzaamheid en staat zelfs vermeld op de zogenaamde Rode Lijst, een deerniswekkende lijst van planten die dreigen uit te sterven. Op alle Waddeneilanden wordt de wateraardbei echter met enige regelmaat aangetroffen in oude duinvalleien omdat daar vrijwel alle voedingsstoffen in de loop der jaren zijn uitgespoeld.

In een ver verleden werden de wortelstoffen van de wateraardbei gebruikt om leer een roodgeel kleurtje te geven. Tevens werd er een rode kleurstof uit de bloemen gewonnen. De verhalen gaan dat zelfs de bloemen werden ingezet voor het maken van een smaakvolle thee.

Mocht je het echter in je hoofd halen om deze zeldzame verschijning voor eigen gewin of gebruik te willen plukken, hou er dan rekening mee dat je met pek en veren bedekt van ieder Waddeneiland wordt gezet. En die behandeling zou volkomen terecht zijn want zo'n prachtige plant is voor iedereen en niet voor een eenling.