Sint Janskruid

Sint Janskruid (Hypericum perforatum) is een hertshooiachtige. Om u niet teveel in spanning te laten zitten, verklaar ik nu al dat 'hertshoorn' een verbastering is van 'hard hooi'. De stengels van de hertshooiachtigen zijn vaak hard. Vandaar. Sint Janskruid is een middelhoge, sterk vertakte en met prachtige helgele bloemen, die omstreeks de feestdag van de heilige Sint Jan in bloei zal staan. Vandaar.

Oorspronkelijk groeide en bloeide Sint Janskruid in geheel Europa, delen van Azië en het Noord-Afrikaanse Atlasgebergte. Tegenwoordig is Sint Janskruid een ware wereldbewoner. Hij houdt van droge, zonnige plekken en die kun je inderdaad wereldwijd wel aantreffen.
Het eerste deel van de wetenschappelijke naam, Hypericum, is van Griekse herkomst. Al in 288 vCr noemde Euryphon, een wijze Griekse arts, de plant Yperikon. Dat schijnt een tweeledig Grieks woord te zijn van hyper ('boven') en eikon ('figuur' of 'geest'). Samengevoegd zouden deze woorden verklaren dat Sint Janskruid als sinds onheugelijke tijden boven heiligdommen werd opgehangen om kwade geesten af te schrikken. Het tweede deel, perforatum, is Latijn en betekent 'doorboord' en we herkennen hierin zelfs nog het Nederlandse woord 'geperforeerd'. Het beschrijft de gaatjes in het blad.

Van Sint Janskruid wordt algemeen aangenomen dat hij effectief is tegen milde tot matige depressies. Het beschikbare wetenschappelijke bewijs toont inderdaad aan dat stofjes in de plant dezelfde werkzaamheid hebben als chemische antidepressiva. Het werkzame bestanddeel van Sint Janskruid is hyperforine. Onderzoek heeft uitgewezen dat hij de heropname remt van bepaalde neurotransmitters, zoals serotonine, norepinefrine en dopamine. Dat zou moeten kloppen want moderne medicijnen tegen depressie zijn de zogenaamde SSRI's (Selective Serotonin Re-uptake Inhibitors). De hyperforine heeft ook nog eens antibacteriële eigenschappen is effectief tegen bepaalde stammen van Staphylococcus aurus, die resistent zijn geworden tegen bepaalde vormen van penicilline. Sint Janskruid heeft dus vermoedelijk een interessante toekomst voor zich.

Maar er zit niet alleen hyperforine in Sint Janskruid. Er zit bijvoorbeeld ook hypericine in en dat stofje heeft de neiging zich in de huid op te hopen en dan kun je onder invloed van zonlicht last krijgen van brandwonden. Da's een ziektebeeld dat men fyto-fotodermatitis noemt. Verder zijn er berichten dat Sint Janskruid de werking van bepaalde medicijn beïnvloedt. Voorbeelden hiervan zijn de anticonceptiepil, de cholesterolverlagende statines, bloedverdunners als warfarines, en kalmerende middelen als benzodiazepines.

Mocht je dus op Vlieland een exemplaar van Sint Janskruid aantreffen, dan zou ik hem maar laten staan. Die depressie, waar je aan leed toen je de vaste wal verliet, waait op Vlieland vast wel uit je hoofd.