Zeemelkdistel

De zeemelkdistel (Sonchus arvensis maritimus) is een ondersoort van de akkerdistel (Sonchus arvensis arvensis) die zich heeft aangepast aan veel voedselarmere omstandigheden. De akkerdistel is een plant van gematigde streken en komt daardoor in Nederland algemeen voor. Deze variant komt voor in oeverruigten, langs rivieren en meren, zeearmen en aan de rand van strandvlakten. Zijn zilte broertje kan aangetroffen worden op plekken waar nauwelijks voedsel te vinden is, zoals op de zeereep en duinen. Zijn uitgebreide wortelstelsel reikt dan ook een stuk dieper. Het resultaat is dat de zeemelkdistel een paar jaar langer nodig heeft dan de akkerdistel om tot volwassenheid uit te groeien. De planten sterven af in de winter, maar de wortelstok blijft leven en loopt het volgende jaar weer uit. Uiterlijk is er nauwelijks verschil tussen beide variëteiten te bekennen, maar de bladeren van de zeemelkdistel zijn iets meer ingetand.
Beide ondersoorten bloeien met helgele bloemen die aan die van de paardenbloem doen denken, maar dat is dus niet het geval. De zeemelkdistel kan tot een meter hoog worden en bloeit de hele zomer tot het einde van de herfst. Daarna verspreidt de zeemelkdistel veel pluizige zaden die met de wind worden meegevoerd.

Het eerste deel van de wetenschappelijke naam, Sonchus, is van Griekse oorsprong want σογκος (sogkos), wat 'distel(achtig)' betekent. Het tweede deel, arvensis, is Latijns en arvus betekent 'geploegd (veld)' of 'gecultiveerd (veld)'. Met andere woorden: deze soort tref je vooral aan op akkers want daar is de grond verstoord. Het derde deel, maritimus, is uiteraard van het Latijnse woord mare afgeleid, dat 'zee' betekent.

De zeemelkdistel is op alle Waddeneilanden aan te treffen. Hij kan bewonderd worden door liefhebbers van die unieke natuur, maar ook op je bord kan de zeemelkdistel een plekje krijgen. Jonge bladeren kunnen rauw (als salade) of gekookt (als spinazie) worden aangewend. De bladeren hebben een ietwat bittere smaak die echter verfrissend werkt. Deze bladeren zijn rijk aan vitamine C. Vergeet niet om de kleine stekels – het is tenslotte een distel – van de bladeren te verwijderen.

Beperkt wetenschappelijk onderzoek lijkt aan te tonen dat de zeemelkdistel zelfs zoveel flavonoïden bevat dat het zelfs antibacteriële effecten bezit.

Een tip: de wortel van de akkerdistel werd vroeger geroosterd en gebruikt als vervanger van koffie in tijden van tegenspoed. Met andere woorden: een potentieel gratis variant van de Bambukoffie van die man die zich vroeger dokter Vogel noemde, maar nooit dokter is geweest.